Péu-de-lin(-d'Éuropo)
Cuscuta europaea
Convolvulaceae
Àutri noum : Péu-de-lin, Péu-de-damo, Barbo-de-mouine, Rasco, Cuscuto.
Nom en français : Cuscute d'Europe.
Descripcioun :Aquéu péu-de-lin trachis, au nostre, soulamen en mountagno. Parasito majamen lis ourtigo, pèr eisèmple de cast de fedo, e peréu l'óubloun. Se destrìo de Cuscuta epithymum que li flour soun roso peréu, qu'a souvènt 4 petalo i flour (e pas 5 coume la radiero).
Usanço :Li péu-de-lin soun pas acampa au nostre. Caupon un glucoside, la cuscutino, qu'ajudo à caga e à secreta la bilo. La cuscuto de Chino, Cuscuta sinensis, èi vertuouso contro li proublèmo de proustato e d'ourmono encò lis ome o li femo. Se chabis en gelulo .
Port : Grando erbo
Taio : 30 à 100 cm
Fueio : ges
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Cuscuta
Famiho : Convolvulaceae
Ordre : Solanales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 4
Ø (o loungour) enflourejado : 8 à 12 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 2200 m
Aparado : Noun
Jun à óutobre
Liò : Cast
- Ribiero
- Gaudre
- Prado à rousèu
Estànci : Coulinen à Subaupen
Couroulougi : Paleoutemperado
Ref. sc. : Cuscuta europaea L., 1754
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753